Friday, May 29, 2020

मेरो जन्मस्थान र त्यहाँका तामाङहरुको इतिहाँस

आफ्नो थाकथलो इतिहाँस सबैका लागि प्यारो हुन्छ तामाङ रिमठिम, संस्कृति संस्कारमा ब्यक्तिको पूख्र्यौली खोज्ने त्यस चलनलाई बाप्सा ठुङ्गसा भन्छन् आफ्ना अग्रज पूर्खाहरुको उद्गम थलो आवादी क्षेत्र खोज्ने यो प्रचलन अझै पनि कायम उसबेलाको चलन अनुसार कसको नाममा जग्गा जमिन दर्ता भएको थियो, त्यसबाट पनि कतिपय स्थान विशेषमा को बस्दथे भन्ने कुराको अनुमान गर्न सकिन्छ
 
मेरो गाउँका कतिपय जग्गाहरु कोहि बाहुन दर्ता, कोहि माझी कुमाल दर्ता छन् अन्य कति मगर तामाङहरुको नाममा रहेको केहि बागदल रानाको नाममा भएकोले रानावारी रानाखोरिया भएका छन् अन्य धेरैजसो तामाङहरुको नाममा दर्ता भएका रहेछन् जन्मेको संखुवासभाको तुम्लिङटार सिरान वैधगाउँ यस वरपरका केहि ठाउँहरुको नाम संग पनि हामी तामाङका पूर्खाहको साइनो रहेको पुष्टि गर्ने केहि तथ्यहरु यहाँ पस्केकोछु


. हाम्रो गाउँमाथि मुर्मीछाप भन्ने ठाउँ , जहाँ रहेका ठूला फाँटबारीहरु आज पनि हाम्रौ गाउँका तामाङहरुको स्वामित्वमा नै रहेको
. भोटेबारी नामको जग्गा अझै संगै भोटेखोल्सा भन्ने सानो निरन्तर पानी नबग्ने तर बर्खे भेल बग्ने खोल्सा पनि
. हाम्रो अधिकांश जग्गा जमिनहरुका कागजातमा झाँक्री भोटे दर्ता उल्लेख , जो हाम्रो पूर्खा (जिजुबाजे) थिए
. अरु कति जमिनहरु सुझाव मुर्मी दर्ता हाल काल्दन परिवारहरुको स्वामित्वमा रहेको त्यस्तै इन्द्रमान जजमान दर्ता अहिले भएको जग्गा पनि आज उनकै सन्तान लप्टन योन्जानको परिवारले भोगचलन गरिराखेका छन्
. त्यस्तै, अरुण नदि पारी पटि भोजपुर जिल्लामा पनि तामाङहरु बसेकोले अनुमान गर्न सकिन्छ भोटेटार मठेटार जुन तामाङ भाषामा भटमास लाई मठे भनिन्छ धेरै मठे फल्ने पारिलो चाक्लो जमिनको नाम मठेटार रहेको देखिन्छ
. खाँदवारी भन्दा अलि माथी पांमाको शिरमा भोटेबास भन्ने गाउँ अहिले पनि तर त्यहाँ हाल शेर्पा जातीको बसोबाश देखिन्छ

हाम्रो गाउँ नजिकै रहेका यी केहि स्थानहरुले हामी त्यस ठाउँका आदीवासी हौ भन्ने प्रमाणहरु बोल्छन् त्यसभन्दा पनि अगाडीतर्फ खोजी गर्दा हाम्रो पूर्खा काभ्रेको भुम्लूबाट बसाइ सर्दै पाँचथरको हाङलालुङ गएको रे भन्ने कुरा अग्रजहरु बताउनुहुन्छ त्यहाँ पुस्ता जति बसेपछि हालको अरुण नदितिरको समथर जमिन खोज्दै आई बसेको भन्ने मौखिक भनाइ रहेको हाल सम्मको खोज, छलफल अध्ययनबाट हाम्रा बाजे, बराजु, आखे म्हेमेहरुको बारेमा यो मात्र भन्न सकिन्छ यसमा थप जानकारी सूचनाका लागि अनुरोध


अन्तमा, हिजो तामाङहरुलाई मुर्मी भोटे भनी बोलाउने गरेको थियो त्यसमा मन दुखाउने कुरा पनि भएन तर हेलाको भावले बोलाउनु भने राम्रो होइन काठमाण्डौं वरिपरि अर्थात ताम्सालिङ क्षेत्रका जिल्लाहरुमा अधिकांश तामाङहरुको बस्ति आज पनि सिन्धुपाल्चोक जिल्लामा पर्ने भोटेकोशी नदि भोटेचौर भोटेनाम्लाङ भन्ने ठूला तामाङ गाउँहरु, वलियो अर्थमा भोटे कुकुर भोटेताल्चा पनि हाम्रो सीप सामार्थको विम्ब हो भन्ने लाग्छ


No comments:

Post a Comment

दाङको गर्मी र रोल्पाको जाडो [डा. सुरेश तामाङ] DANG & ROLPA TRAVEL MEMORY

मध्ये वर्खाको समयको यात्रा खतरा भएता पनि रोमान्चक भयो । पश्चिम तराइको दाङ तथा रोल्पाको लागि हामी रवाना भयौं । एतिको विमानबाट भैरहवा ओर्लनासा...